Sevgili okurlarım, bu yazımda yaşanmışlıkları sizlere anlatarak canınızı acıtmak istiyorum. Kalplerinize dokunmak, sözlerimle yüreğinizi kanatmak ve gözlerinizi yaşartmak istiyorum. Bu sefer sizlere ne Türk’ün gücünden, ne Türk’ün adaletinden, ne de Türk’ün kahramanlığından bahsedeceğim… Atlarımız han’da beklesin. Ok ve Yay duvarda asılı dursun. Kılıç kınında beklesin. Mehteran geri adımını atsın. Bu hatıramızda ne ardına 40 çeri alıp Çin Sarayını basan Kürşad’ı, Ne burçlara sancağı diken Ulubatlı Hasan’ı, ne de tek başına Ermenistan’a hücum eden bir Mübariz İbrahimov’u bulacaksınız. Bu sefer sizlerin de, benim de payıma bolca gözyaşı düşecek…
Sahi 26 Şubat’ta ne olmuştu? Bu soruyu sorduğunuz bir çok kişiden bu sorunun cevabını alamayacaksınız çünkü bilmiyoruz. Yani en azından ben sorduğumda cevabını alamadım. Bu yüzden bugün sizlere 29 yıl önce Hocalı’da “26 Şubat 1992’de ne olmuştu?” sorusunun cevabını, Hocalı’da yaşananları anlatmaya çalışacağım.
Ermeni güçleri 1992 yılının 25 Şubatı 26 Şubat’ta bağlayan gecede bölgedeki 366. Alayın da desteği ile önce giriş ve çıkışını kapadığı Hocalı kasabasında, Azeri resmî kaynaklarına göre, 83 çocuk, 106 kadın ve 70’ten fazla yaşlı dahil olmak üzere toplam 613 sakin öldürülmüş, toplam 487 kişi ağır yaralanmıştır. 1275 kişi ise rehin alınmış ve 150 kişi ise kaybolmuştur. Cesetler üzerinde yapılan incelemelerde birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, başları kesildiği görülmüştür. Hamile kadınlar ve çocukların da maruz kaldığı tespit edilmiştir. Ermeniler, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991’in son günlerinde ablukaya aldıkları, bölgenin tek havaalanına sahip ve stratejik önem taşıyan Hocalı’yı ele geçirmek için harekete geçti. Aylar süren saldırılarını 1992’nin 25 Şubat’ında yoğunlaştıran Ermeniler, gece, Sovyet ordusunun o zaman Han şehrinde bulunan 366. Motorize Alayının da yardımıyla üç koldan saldırdı. Ermeniler, sivilleri toplu şekilde katletti, esirlere acımasızsa işkence yaparak 20. yüzyılın en kanlı katliamlarından birine imza attı.
Katledilenlerin adli tıp muayeneleri ve şahit ifadeleri, Hocalı sakinlerinin kafa derisinin soyulması, kurak, burun, cinsel organlarının kesilmesi, gözlerin çıkartılması gibi kadın, yaşlı ve çocuk ayrımı yapılmaksızın akıl almaz işkencelere maruz kaldığını açıkça kanıtlıyor. Katliam kurbanları arasında boynu vurularak, yakılarak katledilenlerin yanı sıra karnı süngülenen hamile kadınlar da var. O dönemde çekilen görüntüler ve fotoğraflar da katliamın büyüklüğünü ortaya koyuyor. Hocalı katliamı üzerinden 31 yıl geçmesine rağmen acısı hala dün gibi yaşanıyor.
Evet sevgili okurlarım bu insanlık dışı katliamı unutmayalım, unutmayalım ki dimdik ayakta kalalım. Gücümüzü birleştirelim ve bir daha bu tür soykırıma asla müsade etmeyelim. Yapmaya kalkanların ellerini hep birlikte kıralım...
Murat AVCI
